Konijn abces achter het oog

Een naar buiten gedrukt of uitpuilend oog wordt exophthalmus bulbi genoemd.

Als één oog naar buiten wordt gedrukt of uitpuilt dan moet er aan een ruimte innemend proces achter het oog worden gedacht. Er komt niet vaak een tumor bij het konijn voor en al helemaal niet achter het oog. We zien dan ook altijd dat er een abces aanwezig is. De ruimte achter het oog is in verhouding erg groot ten opzichte van andere dieren en er kan een groot abces tot ontwikkeling komen.

Het oog puilt uit ....

Als dierenarts is er een makkelijke truc om te zien of er een massa - proces achter het oog zit. Je moet een onderscheid maken of er maar één oog uitpuilt of dat er twee ogen uitpuilen. In dit laatste geval moet je aan een tumor in de borstholte denken. Een tweezijdige exophthalmus of bilaterale exophthalmus wordt door een proces in de borstholte veroorzaakt. Het bloed kan dan slecht wegkomen achter de ogen. Deze veneuze plexus (= knooppunt) is zo groot dat het als het gevuld wordt de ogen naar buiten kan drukken ....

Een makkelijke truc om te zien of er iets achter het oog zit ....

Als dierenarts kunnen we checken of er maar één oog uitpuilt. Zet namelijk gewoon met je vingers druk naast het oog. Als er een verhoogde druk achter het oog is dan komt dit oog naar buiten. Zie onderstaande film: het linkeroog komt niet naar buiten en het rechteroog wel ....

Als je met zekerheid wilt weten er een abces achter het oog zit dan kun je een echo maken of een CT scan ....

Hieronder is een CT scan van een konijn met een abces achter het oog te zien. Onder en achter het rechteroog is een abces te zien, deze drukt het oog naar buiten we noemen dit een exophthalmus bulbi. Als je de CT scan goed bekijkt dan zie je dat er ook in de rechter onderkaak een abces te zien is.

NB: als er een CT scan gemaakt wordt voorafgaand aan de behandeling, dan moet het konijn wel twee keer onder verdoving. Dit brengt een risico qua anesthesie met zich mee, omdat je eerst de CT scan maakt en vlak daarop de gebits- plus abcesbehandeling.

Het is dus de vraag of een CT scan echt een meerwaarde bij konijnen met unilaterale exophthalmus oplevert. Er is maar een kleine kans dat er iets anders is dan een abces .... En met onze intra en extra orale röntgenfoto's kunnen we de kiezen goed in beeld krijgen. Op die manier weten we welke kies het probleem oplevert en het abces veroorzaakt.

Oorzaken ....

Er zijn diverse oorzaken waardoor er een abces achter het oog kan ontstaan. In eerste instantie is het een calcium en vitamine D te kort waardoor er afwijkende kiezen ontstaan.

• Haken op bovenkaakskiezen: de haken die op de bovenkaak staan steken door het wangslijmvlies heen en de ontsteking kruipt langs de wang onder de jukboog tot achter het oog.
• Loszittende kiezen: bacteriën kunnen langs de kiezen opkruipen en een kieswortel abces geven.
• Afgebroken kiezen: kiezen kunnen afbreken en bacteriën kunnen een kieswortelabces geven.

De wortels van de vijf achterste  kiezen van de bovenkaak liggen in de oogkas. Als er iets met 1 van deze  kiezen ontstaat kan er dus een abces achter het oog ontstaan. Door dit abces krijg je een exophthalmus bulbi.

Behandeling: oog eruit of een oogsparende behandeling ....

Tijdens de behandeling inspecteren we de mondholte of er een probleem aan een kies aanwezig is, zoals een haak. Ook kijken we of er loszittende of afgebroken kiezen aanwezig zijn. Daarna maken we röntgenfoto's' om de kieswortels in beeld te brengen. We behandelen afwijkende kiezen, slijpen de haken weg of trekken kiezen die het abces hebben veroorzaakt. Soms moeten we wel alle 6 de kiezen van de bovenkaak trekken. Als we kiezen trekken hechten we daarna het slijmvlies dicht. 

Daarna wordt het abces achter het oog zelf behandeld.

Als student leerden we dat als er een abces achter het oog aanwezig is dat je het oog moest verwijderen en daarna het abces behandelen. We hebben een oogsparende behandeling ontwikkeld! We maken een snede onder het oog net boven de jukboog en gaan opzoek naar het abces, met behulp van onze loepbril en endoscoop. Je moet altijd goed oppassen dat je dan in de abcesholte terecht komt en niet in de grote veneuze plexus achter het oog of in de klier achter het oog (= Harderse klier). Als het abces geopend is dan wordt deze schoon gelepeld. Hierna wordt het abceskapsel aan de huid vastgehecht. De abcesholte moet open blijven en 2x per dag gezalfd. Ook laten we medicijnen geven zoals antibioticum en een pijnstillend en ontstekingsremmend middel.

NB: gebruik geen honing zalf onder het oog in deze abcesholte, dit geeft een averechts effect!

Nu enkele patiënten om het bovenstaande in beeld te brengen ....

1. Bij dit konijn was er een uitpuilend rechteroog. Op de röntgenfoto's' is niets afwijkends aan de kiezen te zien. 

Bij de bekinspectie waren er geen afwijkingen aan de kiezen te zien. Echter de kiezen zaten los en we hebben deze getrokken ....

En wat te doen met de kiezen er tegenover ....

De tegenoverliggende kies of kiezen aan de onderkaak hoeven niet getrokken te worden. Onze ervaring is dat deze kies niet zal groeien, ondanks dat er geen kies is waarop hij zal moeten slijten. Het lijkt erop dat er druk op de kies uitgeoefend moet worden om uit te groeien. Voor de zekerheid laten we konijnen na een paar weken en maanden terugkomen om de kiezen te controleren.

Klik op de foto voor een grotere weergave.

2 weken later ziet het er al veel beter uit ....

We gebruiken ook in plaats van de oogzalf tube ook andere oogzalven die we in een 2 ml spuit overbrengen en dan met een kleine tuut op de spuit onder het oog aanbrengen.

Zie als voorbeeld bij dit konijn:

2. Bij deze patiënt was er en uitpuilend rechteroog, nu waren er wel afwijkingen tussen en aan de kiezen te zien ....

Duidelijk was de afwijkende vorm van de kiezen te zien en er zat pus tussen de kiezen. Wederom moesten alle kiezen worden getrokken, omdat ze los zaten en de ontsteking aan de wortelpunten een abces achter het oog veroorzaakten.

3. Bij het derde konijn zie je dat er een haak op een kies de oorzaak was ....

Bij het volgende konijn was er een abces achter het oog ontstaan door dat een haak op de kies een wond in het slijmvlies veroorzaakte. De bacteriën die onder het slijmvlies terecht kwamen. De ontsteking kroop achter de jukboog op tot in de oogkas achter het oog.

De kies die het probleem had zat helemaal achterin en was in eerste instantie niet te zien.

We hebben de kiezen kortgeslepen en daarna het abces onder het oog behandeld.

Het abces wordt onder het ooglid opengesneden en daarna wordt de onderhuid opengemaakt tot het abces wordt gevonden. De abcesholte wordt schoongemaakt en daarna opengehecht = gemarsupialiseerd..

4. Een konijn met Unilaterale Exophthalmus van het linker oog

Konijn Pluis werd doorgestuurd, er was een afwijkende kies als oorzaak van het abces achter het oog aanwezig.

  We gebruiken een handigheidje. Als je naast het oog drukt komt het alleen naar buiten als er wat achter het oog zit (meestal een abces).

 We noemen een eenzijdig uitpuilend oog unilateral exophthalmus.

 Eerst even lekker oldskool: mammografie röntgenfoto's' extra oraal. Met onze 4 standaard opnames. Zie foto's hieronder.

 Bij de R 45 graden foto zie je 6 kiezen strak tegen elkaar aan zitten.

 Bij de L 45 graden foto zie je ruimte tussen de 4e en 5e kies = het rommelt daar

 De Durr CR 7 geeft een mooier beeld - detail. Ook geven de intra orale röntgenfoto's veel meer duidelijkheid.

 Er is botoplossing rondom de laatste kiezen.

 5e en 6e kies getrokken. Abces leeggezogen en gespoeld met ons tandheelkundig afzuigapparaat.

 Gat opgevuld met spongostan en slijmvlies gehecht met vicryl.

 Onder het oog naar de abcesholte gezocht. Normaal vinden we die wel, maar we hebben nu de abces holte te goed leeggezogen en

 konden het niet vinden. Plan: oog dik in de zalf en stevig onder antibioticum. Oorzaak is weg, maar de zwelling achter het oog moet ook weg.

 Super resultaat. Na 2 weken is pluis genezen. oog is rustig en puilt niet meer uit.

 Hechtingen weggehaald en patiënt is ontslagen van verdere behandeling.

Er zijn diverse redenen dat een abces achter het oog kan ontstaan. De behandeling is de oorzaak wegnemen en daarna het abces onder het oog open te maken en open te houden. Mocht dat niet lukken dan is de kans op gezin ook nog aanwezig, zie het verhaal van Pluis hierboven.

NIET ELK OOG IS TE REDDEN!

LET OP: op deze manier zijn veel ogen te redden, maar helaas is de ontsteking soms dermate erg dat we het oog niet kunnen redden. Dan zal het oog verwijderd dienen te worden.